Wie is er niet opgegroeid met Pipi Langkous? Een klassieker. Maar ook een onschuldig kinderboek? In 2011 kwam het boek voor het eerst in opspraak. Dr. Eske Wollrad, een Duitse feministische theologe, klaagde de racistische stereotypes in het boek aan. Volgens Wollrad is Pippi Langkous zelf niet racistisch, maar dienen de kinderboeken wel van de nodige voetnoten te worden voorzien om de koloniale stereotypen met een historische context te duiden. Toen Astrid Lindgren de Pippi Langkous-boeken in de jaren veertig schreef, heerste er een andere mentaliteit ten aanzien van zwarten. Onder meer de passage waarin zwarte kinderen voor Pippi Langkous en haar vrienden knielen, illustreet volgens Wollrad dit heersende koloniale beeld zeer goed. Astrid Lindgrens dochter Karin Nyman vond Wollrads aanklacht echter niet gegrond. De passage die Wollrad aanhaalt wordt namelijk gevolgd met Pippi Langkous die niet wil dat de kinderen knielen omdat alle kinderen, ongeacht hun huidskleur, gelijk zijn. Naast een aantal negatieve stereotypen bevat Pippi Langkous dus ook veel positieve beelden. Zo promoot Pippi Langkous als vrouwelijke protagoniste sterke vrouwen, zet ze zich af tegen elke vorm van autoriteit (ze woont alleen zonder ouders) en is ze tegen dierenmishandeling.
De hele Pippi Langkous-controverse brak opnieuw los in 2014, op hetzelfde moment toen het zwartepietendebat vorm kreeg in Nederland. De Zweedse publieke omroep SVT besloot om bepaalde afleveringen van Pippi Langkous te censureren. Ze bewerkten de afleveringen zodat Pippi’s vader geen ‘negerkoning’ meer was maar wel een gewone ‘koning’. Ook de scene waarin Pippi een Chinees nadoet door haar ogen tot spleetjes te trekken werd uit de tv-serie geknipt. Een hele Pippi-discussie brak uit: critici verweten de omroep van een overspannen reactie, geschiedvervalsing en heiligschennis. De in 2002 overleden Astrid Lindgren zou haar in haar graf omdraaien als ze van deze bewerkingen zou horen. De omroep sprak dit verwijt tegen: Lindgren gaf in de jaren 1970 zelf toe dat elementen uit haar boeken toch soms wat bizar waren. In 2015 besloot Karin Nyman ten slotte om in nieuwe edities van de Pippi Langkous boeken ‘negerkoning’ te vervangen door ‘koning van de Stille Zuidzee’ om verdere controverse en discussie te vermijden.
Hoewel sommigen beweren dat er nooit ‘negerkoning’ heeft gestaan in de Nederlandse vertalingen van Pippi Langkous, illustreert de editie uit 2004 het tegengestelde. Onder meer in de eerste passages uit het hoofdstuk “Pippi krijgt hoog bezoek” (p. 221-232) komt het woord ‘neger’ meerdere malen voor. Ook de inwoners van het Taka-Tuka-land worden beschreven als kannibalen die Efraïm Langkous bij aankomst onmiddellijk civiliseert.
Bibliografie
Bronnen
Lindgren, Astrid. Pippi Langstrumpf. Berlin: Kinderbuchverlag, 1998.
Lindgren, Astrid. Pippi Langkous. Amsterdam: Ploegsma, 2004.
Lindgren, Astrid. Pippi Langkous. Amsterdam: Ploegsma, 2017.
Literatuur
Flood, Alison. “Pippi Longstocking books charged with racism.” The Guardian. 09.11.2011. Geraadpleegd 11.09.2017. Https://www.theguardian.com/books/2011/nov/09/pippi-longstocking-books-racism.
Van der ploeg, Jarl. “Vader van Pippi Langkous mag geen ‘negerkoning’ meer zijn.” De Morgen. 01.10.2014. Geraadpleegd 11.09.2017. Https://www.demorgen.be/expo/vader-van-pippi-langkous-mag-geen-negerkoning-meer-zijn-b013909f/.
“Papa van Pippi Langkous is geen ‘negerkoning’ meer.” De Morgen. 14.02.2015. Geraadpleegd 11.09.2017. Https://www.demorgen.be/expo/papa-van-pippi-langkous-is-geen-negerkoning-meer-b6d1bb13/.