In de Vlaamse literatuur van eind jaren zestig gaf seksueel getinte literatuur meer dan eens aanleiding tot gerechtelijke vervolging. Auteurs viseerden doorgaans het Vlaamse kleinburgerlijke, katholieke moraal.
‘De penisgroet’ is een satirische bijdrage in de 10de aflevering van het Gentse “literair-creatieve” tijdschrift daele (juni 1967), waarin dichter en enfant terrible Herman J. Claeys oproept om elkaar bij wijze van begroeting niet langer de hand te schudden (veel te burgerlijk!) maar in het kruis te tasten.
In oktober 1967 vinden huiszoekingen plaats bij Claeys én bij hoofdredacteur Jan Emiel Daele te Sint-Amandsberg. Alle exemplaren van daele 10 worden daarbij in beslag genomen.
De reactie van literair Vlaanderen is overweldigend. Al gaat het daarbij niet zozeer om de tekst van ‘De penisgroet’ zelf – al bij al “vrij kinderachtig”, aldus Hugo Claus – maar om een vurig pleidooi voor de vrijheid van meningsuiting.
Herman J. Claeys studeerde Germaanse aan de UGent, en was jarenlang bezieler van het roemruchte Brusselse café De Dolle Mol.
Bibliografie
Bronnen
Claeys, Herman J. “De Penisgroet.” In Daele: Tweemaandelijks Literair Tijdschrift nr. 10 (1967): …
Literatuur
T’Sjoen, Yves, Els van Damme en Lynn Custers. ‘Jarig in mijn schitterend woord’: opstellen over Hugues C. Pernath. Gent: Academia Press, 2012.
“Veertig jaar censuur en processen in België: ‘We leven toch in een vrij land’.” De Morgen. 27.12.2006.
De naam van de band The Velvet Underground zou gebaseerd zijn op Michael Leighs boek Sexueel vergif uit 1965.
Bibliografie
Bronnen
Leigh, Michael. Sexueel vergif. Rotterdam: Frank, 1965.
Literatuur
Jules Deelder is een Nederlandse dichter en performer. In zijn bundel Lijf- en andere gedichten (1991) publiceerde hij een aantal erotisch getinte gedichten. Een van de bekendste is het gedicht Oh kut!, een hymne aan het vrouwelijke geslachtsorgaan. In 1996 bracht Deelder samen met Herman Brood een versie uit op single.
In januari 2017 zorgde het gedicht voor een incident in de derde graad van een secundaire school in Diest. Een leerkracht had namelijk het gedicht in de les besproken en had de leerlingen de opdracht gegeven om een vergelijkbaar gedicht te schrijven over het mannelijke geslachtsorgaan. Nadat een aantal ouders hiervoor naar de directie waren gestapt, werd de leerkracht verboden om het gedicht nog in zijn lessen te gebruiken.
Bibliografie
Bronnen
Deelder, J.A. Lijf- en andere gedichten. Amsterdam: Bezige Bij, 1991.
Literatuur
“Leerkracht krijgt verbod om gedicht ‘Oh Kut’ te bespreken in de klas.” Het Nieuwsblad, 14.01.2017. Geraadpleegd 30.08.2017. Http://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20170113_02673738.
Carlos Drummond De Andrade wordt als één van Braziliës belangrijkste dichters beschouwd. Op het einde van zijn leven schreef Drummond de erotische gedichtenbundel O amor natural (in het Nederlands uitgegeven als De liefde, natuurlijk) die hij tijdens zijn leven niet durfde te laten publiceren. Het werd pas na zijn dood uitgegeven. Het lezerspubliek reageerde verrast: erotiek was volledig nieuw in het oeuvre van de dichter.
Bibliografie
Bronnen
Drummond De Andrade, Carlos en August Willemsen. De liefde, natuurlijk. Amsterdam: Arbeiderspers, 1996.
OF Drummond De Andrade, Carlos en August Willemsen. De liefde, natuurlijk: gedichten. Amsterdam: Arbeiderspers, 1992.
Literatuur
Arana, Victoria R. Ecyclopedia of World Poetry. New York: Infobase Learning, 2013.
Les Chansons de Bilitis is een reeks prozagedichten over Bilitis, een mythische Griekse figuur die een geliefde deelde met Sappho. De erotische gedichten bezingen de vrouwenliefde. Auteur Pierre Louÿs stelde de collectie eerst voor als een vertaling van originele, net ontdekte Griekse documenten uit de zesde eeuw voor Christus. In de realiteit was het hele boek, van de naam tot de verzen, een verzinsel van Louÿs.
Hoewel de waarheid over de herkomst van de gedichten uiteindelijk naar boven kwam, speelde het werk toch een belangrijke rol in de geschiedenis. Sappho en Bilitis werden namelijk rolmodellen voor een ingebeeld verleden en een mogelijke toekomst voor lesbische vrouwen. De gedichten inspireerden lesbische auteurs om over hun gevoelens te schrijven en de eerste lesbische vereniging van de VS, Daughters of Bilitis, werd naar de Griekse figuur vernoemd.
Bibliografie
Bronnen
Louÿs, Pierre, en Gabriel de Notor. Les Chansons De Bilitis. Paris: Librairie Charpentier et Fasquelle, 1928.
Literatuur
Elledge, Jim. Queers in American Popular Culture. Santa Barbara: Praeger, 2010.
Grayson, David. “Bilitis and Tanagra: Afternoons with Nude Women.” In Debussy and His World, uitgegeven door Jane F. Fulcher, 117-140. Princeton: Princeton University Press, 2001.
Een meisjesleven is een erotische autobiografie van Geerten Meijsing, uitgegeven onder het pseudoniem Eefje Wijnberg. Het boek vverhaalt de eerste 25 jaar van haar leven: Eefje geraakt zwanger op een zeer jonge leeftijd waarna ze verschillende verhoudingen aangaat. Op de leeftijd van 24 jaar besluit ze haar leven op orde te krijgen voor haar dochtertje. Geerten Meijsing hoopte dat zijn boek onder het pseudoniem van Eefje een bestseller zou worden. De mooie blondine op de cover moest hierbij helpen. Niets was minder waar. Na de publicatie in 1981 ontving het boek tonnen kritiek en werd Geerten Meijsing al snel ontmaskerd als de ware auteur. In 1990 verscheen er een tweede druk van het boek, ditmaal onder de naam van Geerten Meijsing.
Bibliografie
Bronnen
Wijnberg, Eefje. Een meisjesleven. Amsterdam: Arbeiderspers, 1981.
Literatuur
Bouwman, E. Recensie van Een meisjesleven, door Geerten Meijsing. Http://zoeken.bibliotheek.be/detail/Geerten-Meijsing/Een-meisjesleven/Boek/?itemid=%7Clibrary%2Fmarc%2Fvlacc%7C852649.
Ten Haaf, Karel. Alleen de titel is nog niet af. Groningen: Uitgeverij kleine Uil, 2014.
Toen Hester Albach het boek Het debuut in 1975 publiceerde, deed de roman in Nederland het nodige stof opwaaien.Het debuut is thematisch nauw verwant aan Lolita. In het boek wordt een veertienjarig meisje verliefd op een veertigjarige man, een vriend van haar vader, en hebben ze seks.
In tegenstelling tot Lolita is het boek ditmaal echter geschreven vanuit het perspectief van het meisje, dat een kille, bijna gevoelloze air over zich heeft. Recensenten vonden dat de expliciete scènes niet door de beugel konden en verweten Albach ervan uit te zijn op makkelijk succes.
Bibliografie
Bronnen
Albach, Hester. Het debuut. Amsterdam: Loeb, 1976.
Literatuur
Langenbach, Laurie. Brieven, dagboeken en een geheime liefde. Amsterdam: Uitgeverij De Arbeiderspers, 2017.
Luis, Janet. “Geknipt voor de borreltafel; Roman van Hester Albach.” Nrc, 27.06.1997. Geraadpleegd 30.08.2017. Https://www.nrc.nl/nieuws/1997/06/27/geknipt-voor-de-borreltafel-roman-van-hester-albach-7358761-a146982.
Heere Heeresma was een Nederlandse schrijver en dichter die van 1932 tot 2011 leefde. Zijn bekendste werken zijn Een dagje naar het strand, Han de Wit gaat in ontwikkelingshulp en Zwaarmoedige verhalen voor bij de centrale verwarming. Met zijn directe en realistische literatuur had Heeresma in de jaren 1970 veel succes bij het lezerspubliek. Hoewel hij nooit een belangrijke literaire prijs heeft gewonnen zijn zijn werken wel regelmatig vertaald en verfilmd, onder meer door Theo van Gogh.
Naast zijn gewone romans schreef Heeresma vanaf de jaren zestig ook een aantal erotische en pornografische verhalen. In deze werken probeert hij zowel te prikkelen als een parodie op pornografie te geven. In het begin verschenen zijn pornografische werken onder pseudoniemen zoals ‘Johannes de Back’, ‘Rochus Brandera’ en ‘Horst Liederer’. Pas vanaf de jaren 1980 herpubliceerde Heeresma deze erotisch getinte werken onder eigen naam, met Een hete ijssalon (1982), Gelukkige paren (1984) en Geschoren schaamte (1987). Deze boeken zijn een aaneenschakeling van pornografische taferelen, maar regelmatig duikt er toch dubbele bodem op.
Bibliografie
Bronnen
Heeresma, Heere. Heeresma’s gelukkige paren: hyper-sensitief en zo erotisch! Utrecht: Scheffers, 1999.
Literatuur
Ten Haaf, Karel. Alleen de titel is nog niet af. Groningen: Uitgeverij kleine Uil, 2014.
“Heere Heeresma (1932-2011).” Koninklijke Bibliotheek. Geraadpleegd 30.08.2017. Https://www.kb.nl/themas/nederlandse-literatuur-en-taal/schrijversalfabet/heere-heeresma-1932-2011.
Tijdens de jaren tachtig en negentig was Catherine Millet enkel in selecte kringen bekend als oprichtster en hoofdredactrice van het magazine Art Press. Alles veranderde echter toen haar boek Het seksuele leven van Catherine M. uitkwam in 2001. Millet brengt verslag uit van haar deelnames aan partouzes, trio’s en andere seksfeestjes, voorzien van alle saillante details. Het boek werd een groot succes, eerst in Frankrijk en daarna in de rest van Europa. Tegelijkertijd ontstond er een heus schandaal. De kunstcritica werd aangevallen voor de gedetailleerde beschrijving van haar seksleven, maar geprezen voor de literaire kwaliteit van het boek.
Bibliografie
Bronnen
Millet, Catherine. Het seksuele leven van Catherine M. Amsterdam: De Bezige Bij, 2009.
Literatuur
“Catherine Millet en de keerzijde van de seksuele losbandigheid.” De Morgen. 13.05.2009.
Markies De Sade was de enige overlevende zoon van ouders uit vrij hoge adel en leefde in het verlichte Parijs. Wanneer en waardoor De Sade’s seksueel afwijkende en gewelddadige verlangens zijn ontstaan is niet duidelijk, maar op zijn 23ste gaf een prostituee hem wel aan voor zijn vreemd seksueel gedrag. De Sade wou de haar slaan en door haar geslagen worden, maar wou haar vooral choqueren door middel van godslasterende handelingen en uitspraken.
Blasfemie en seksueel sadisme zijn dan ook overduidelijk aanwezig in de literatuur die De Sade schreef. Hiervoor had hij meer dan genoeg tijd, aangezien hij omwille van zijn vreemd seksueel gedrag meerdere malen werd opgesloten in de gevangenis. Zo schreef hij Les 120 Journées De Sodome toen hij opgesloten zat in de Bastille. Het boek is een catalogus van zijn seksuele wensen en verlangens en wordt gezien als een van de eerste diepgaande onderzoeken naar de psychopathologie van seks. Na de bestorming van de Bastille in 1789 leek het boek verloren, maar in 1935 verscheen toch een eerste officiële versie.
Bibliografie
Bronnen
De Sade, Markies, Donatien Alphonse François en Bernard Noël. Les 120 Journées De Sodome. Paris: P.O.L., 1992.
Literatuur
Drenth, Jelto. De man is geen jager: mannelijkheid, seks en angst. Amsterdam: De Arbeiderspers, 2016.
McMorran, WIll. “‘The most impure tale ever written’: how The 120 Days of Sodom became a ‘classic’.” The Guardian, 07.10.2016. Geraadpleegd 30.08.2017. Https://www.theguardian.com/books/2016/oct/07/marquis-de-sade-120-days-of-sodom-published-classic.