Nog voor Madame Bovary in boekvorm verscheen, werd Gustave Flaubert al door de Franse Overheid voor de rechtbank gedaagd voor zedeloosheid. Delen van Madame Bovary werden tussen oktober en december 1856 gepubliceerd in het tijdschrijft Revue de Paris. De Franse overheid meende dat Flaubert het overspel van het hoofdpersonage Madame Bovary verheerlijkte. Dit was volgens de Franse wet van 1818 strafbaar: “Tout outrage à la morale publique et religieuse, ou aux bonnes moeurs, par l’un des moyens énoncés en l’article Ier, sera puni d’un emprisonnement d’un mois à un an, et d’une amende de 16F à 500F.”
Het vervolgen van literaire werken wegens zedeloosheid was in het negentiende-eeuwse Frankrijk niet uitzonderlijk. Voornamelijk de regering onder Napoléon III maakte gretig gebruik van de censuurwet. De overheid meende dat ze de bevolking, in het bijzonder vrouwen en arbeiders, diende te behoeden voor moreel verval. Zo kwam ook Flauberts roman in het vizier: het zou vrouwen aansporen om overspel te plegen. Dit kwam voort uit het idee dat vrouwen en arbeiders geen onderscheid konden maken tussen feit en fictie en dus de beschreven fictie uit de romans zouden imiteren. Toch slaagde Flaubert erin het gerechtelijke proces te winnen. Het proces werd mee werd gepubliceerd in de eerste boekpublicaties van Madame Bovary. Uiteraard droeg de controverse rond zijn roman. Dit erkende Flaubert ook zelf: “Ma persécution m’a ouvert mille sympathies. Si mon livre est mauvais, elle servira à le faire paraître meilleur; s’il doit au contraire demeurer, c’est un piédestal pour lui.”
Kijk dit zelf na in het exemplaar uit 1885 op de tentoonstelling. De uiteenzetting van het proces begint op pagina 477. Het boek bevat ook een dankwoord aan zijn advocaat Jules Senard.
Bibliografie
Bronnen
Flaubert, Gustave. Madame Bovary: Moeurs De Province. Ed. définitive d’après les manuscrits originaux. Paris: Quantin, 1885.
Literatuur